ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΑΔΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΨΕΜΑΤΑ

ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ

Αθήνα 30/7/2012

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΑΔΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΨΕΜΑΤΑ

Η απόφαση της Διοίκησης της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Υπαλλήλων (ΟΙΥΕ), στην οποία οι δυνάμεις της Αυτόνομης Παρέμβασης έχουν σημαντικό ρόλο, να προχωρήσει τελικά στην υπογραφή κλαδικής συλλογικής σύμβασης στο Εμπόριο, ήταν μια εξαιρετικά δύσκολη απόφαση που λήφθηκε  μέσα σε ένα διαλυμένο εργασιακό τοπίο, μετά από τα 2,5 χρόνια εφαρμογής των αντιλαϊκών αντεργατικών πολιτικών του Μνημονίου. 

Η απόφαση της ΟΙΥΕ, δεν λήφθηκε στο κενό, ούτε μακριά από τους εργαζόμενους και τα σωματεία.

Ορισμένες αλήθειες…..

Η ΣΣΕ, αφορά έναν μεγάλο κλάδο της οικονομίας με χιλιάδες  εργαζόμενους, οι οποίοι πολύ περισσότερο από ότι σε άλλους κλάδους, χτυπήθηκαν ακόμα πιο σκληρά από τις αντεργατικές πολιτικές του Μνημονίου που διέλυσαν κυριολεκτικά τις εργασιακές σχέσεις και την ελάχιστη συλλογική προστασία που παρείχε μέχρι πρόσφατα η κλαδική ΣΣΕ. 

Οι εργαζόμενοι στο Εμπόριο, οι οποίοι πριν από την εκδήλωση της κρίσης και της ύφεσης υπολογίζονταν σε περίπου 400.000, ενώ το 90% σχεδόν από αυτούς εργάζεται σε μικρά και μεσαίου μεγέθους εμπορικά καταστήματα κάτω των 10 ατόμων.  

Ο βαθμός οργάνωσης των εργαζομένων στα σωματεία είναι εξαιρετικά χαμηλός, γεγονός που έχει να κάνει σε απόλυτη σχέση με τη δομή του κλάδου στη χώρα μας, λόγω της κυριαρχίας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων  

Σήμερα 2,5 χρόνια μετά το Μνημόνιο, ο κλάδος του Εμπορίου θυμίζει  βομβαρδισμένο μισθολογικό και εργασιακό τοπίο.

Το κλείσιμο των εμπορικών καταστημάτων έχει λάβει διαστάσεις μάστιγας και μόνο τον τελευταίο χρόνο οι απολύσεις των εργαζομένων έχουν υπερβεί σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία τις 70.000. Εκτιμώνται ότι άλλοι τόσοι πρόκειται να απολυθούν μέχρι το τέλος του 2012, καθώς η ύφεση βαθαίνει και η ζήτηση καταρρέει ως αποτέλεσμα των πολιτικών του Μνημονίου.

Καθημερινά, εργαζόμενοι εγκαταλείπονται στο δρόμο από τους ιδιοκτήτες των καταστημάτων που και αυτοί εντάσσονται σε καθεστώς ανεργίας.

Οι απλήρωτοι εργαζόμενοι (από 2 έως 6 μήνες)  εκτιμώνται ότι υπερβαίνουν ήδη τις 100.000, ενώ η  υποχρεωτική μερική απασχόληση και η εκ περιτροπής εργασία κάνουν θραύση. Από τα στοιχεία του ΣΕΠΕ, η ανασφάλιστη εργασία αγγίζει το 30%.

Μέσα σε αυτό το τοπίο, ήρθε να προστεθεί και το αντεργατικό πλαίσιο των 2 Μνημονίων, το οποίο ξεθεμελίωσε όλο σχεδόν το δίκαιο των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και αποστέρησε από τις κλαδικές ομοσπονδίες την θεσμική και οργανωτική ικανότητα διαπραγμάτευσης και υπογραφής ικανοποιητικών και αξιοπρεπών Συλλογικών Συμβάσεων.

Θυμίζουμε ότι τα Μνημόνια θεσμοθέτησαν την υπερίσχυση των επιχειρησιακών συμβάσεων, δίνοντας την ευχέρεια υπογραφής ΣΣΕ ακόμα και στις πλέον μικρές επιχειρήσεις από το εργοδοτικό έκτρωμα της  «ένωσης προσώπων», κατάργησαν την κήρυξη των κλαδικών συμβάσεων ως υποχρεωτικών για το σύνολο των εργοδοτών, αποδόμησαν τον ΟΜΕΔ και τη Διαιτησία, μείωσαν τους κατώτατους μισθούς στα εξευτελιστικά 586 € και στα 510 € για τους νέους. Οι ατομικές συμβάσεις εργασίας έγιναν θεσμός.

Αυτό είναι το τοπίο, μέσα στο οποίο η ΟΙΥΕ κλήθηκε να βρει τρόπους για να σταματήσει μια άνευ προηγουμένου κατάρρευση των εργασιακών σχέσεων και των μισθών.

Για πάνω από 6 μήνες είχαμε μπροστά μας να αντιμετωπίσουμε τη  δεδηλωμένη απόφαση των μικρών εργοδοτών  (ΕΣΕΕ – ΓΣΕΒΕΕ) να ζητήσουν νέα σύμβαση με μειώσεις της τάξης του 15-20% και την καταγγελία της ΣΣΕ από τα μεγάλα πολυκαταστήματα (ΣΕΛΠΕ) των οποίων η πρόταση ήταν η θεσμοθέτηση βασικού μισθού στα 750 €, χωρίς επιδόματα και άλλες ρυθμίσεις.

Κυρίαρχο όπλο στα χέρια των εργοδοτών, ήταν η γενικευμένη πρακτική των επιχειρήσεων (που υποστηρίχθηκε και από τις σχετικές εγκυκλίους του Υπουργείου Εργασίας που γνωμοδότησαν ότι η ΣΣΕ έχει λήξει) και άρχισαν  να εφαρμόζουν μετά από τις 14/5/2012 το Ν. 4046/12  δηλ. την περιορισμένη μετενέργεια (μείωση μισθού 20-40%), ενώ ακόμα περισσότερες προχώρησαν σε εκβιαστικές τροποποιητικές  συμβάσεις εργασίας στο ύψος των νέων κατώτατων μισθών των 586€

Οι θέσεις μας…..

Απέναντι σε αυτό το δυσμενές τοπίο και παρά τον εξαιρετικά αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων, η Α.Π. Ιδιωτικών Υπαλλήλων προσπάθησε να οργανώσει την αντίσταση των εργαζομένων. Κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης οργανώθηκαν δεκάδες περιοδείες, συσκέψεις και συζητήσεις με πάνω από 50 σωματεία – μέλη της Ομοσπονδίας.

Όλο το προηγούμενο διάστημα και παρά τις αντιξοότητες οι δυνάμεις της Α.Π. και η ΟΙΥΕ, βρεθήκαμε δίπλα στους εργαζόμενους σε μια σειρά εργασιακούς χώρους και επιχειρήσεις που προσπάθησαν να επιβάλλουν μειώσεις μισθών με όπλο το Ν. 4046/12 και να γενικεύσουν την μερική απασχόληση και εκ περιτροπής εργασία: στον ΚΩΤΣΟΒΟΛΟ, στο  ΦΩΚΑ, στο  ΧΟΝΤΟ, στα ΑΛΕΞ ΠΑΚ, στα Sprider Stores, στα Multirama, στον ΑΡΑΘΥΜΟ, στα Extra Super Market και αλλού.

Σχεδόν από παντού (με εξαίρεση τα ελεγχόμενα από το ΠΑΜΕ σωματεία) το μήνυμα ήταν κοινό: να υπογραφεί ΣΣΕ, η δυνατότερη ευνοϊκή σε συνθήκες Μνημονίου και με στόχο να λειτουργήσει έτσι ώστε να μπει ένας φραγμός στη βία των ατομικών συμβάσεων, στην κατάρρευση των μισθών και στον κανιβαλισμό των εργοδοτών.

Κατά συνέπεια και μέσα πάντα στις συγκεκριμένες συνθήκες του κλάδου και με δεδομένο τον συσχετισμό δυνάμεων,  οι δυνάμεις μας στην ΟΙΥΕ προχώρησαν στην τελική διαπραγμάτευση και υπογραφή κλαδικής ΣΣΕ, βασικό χαρακτηριστικό της οποίας είναι η διαμόρφωση των μισθών βάσει της τελευταίας κηρυχθείσας ως υποχρεωτικής  ΣΣΕ, αυτής του 2009.

Η απόφασή μας……..

 Για την απόφαση αυτή, βαρύνοντα ρόλο μέσα στις σημερινές συνθήκες έπαιξε το μείζον και όχι το έλλασον.

Σε αυτή την καταστροφική περίοδο για τους μισθωτούς το διακύβευμα δεν είναι μόνο το ύψος  του μισθού (το οποίο και βεβαίως είναι σοβαρότατο ζήτημα), αλλά η διαφύλαξη και διατήρηση εν ζωή του μοναδικού εργαλείου – θεσμού, που έχουν κατακτήσει τα συνδικάτα στην ιστορική τους πορεία, αυτόν της ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ.

Και σήμερα είναι πλέον φανερό, ότι ο στόχος της Τρόικας είναι μεν στη σημερινή συγκυρία η εσωτερική  υποτίμηση, αλλά το στρατηγικό τους σχέδιο αφορά στην εξαφάνιση της συλλογικής προστασίας των μισθωτών μέσα από τις ΣΣΕ, την αποδυνάμωση των ίδιων των συνδικάτων και την ανεξέλεγκτη εφαρμογή της πιο ακραίας εργασιακής ευελιξίας σε μια αγορά εργασίας – ζούγκλα.

Στο πλαίσιο αυτό, η απόφαση της ΟΙΥΕ να προχωρήσει στην υπογραφή ΣΣΕ, αφορά μια κίνηση ανάγκης με οριακή υποχώρηση (-6% και όχι -16% όπως ψευδώς αναπαράγεται) προσωρινού χαρακτήρα, προκειμένου να εξυπηρετηθεί ο στρατηγικός μας στόχος: η διάσωση  και  υπεράσπιση της συλλογικής προστασίας των εργαζομένων, του θεσμού των ΣΣΕ  και η κατοχύρωση κατακτήσεων ετών (επιδόματα, παροχές, θεσμικές ρυθμίσεις)

Η απόφαση αυτή, δεν ήταν  μια επιλογή κορυφής και σε απόσταση από τους εργαζόμενους, αλλά στηρίχθηκε από γραπτές εξουσιοδοτήσεις και τη σύμφωνη γνώμη της συντριπτικής πλειοψηφίας  των σωματείων – μελών της ΟΙΥΕ, που πάρθηκαν μέσα από Γενικές Συνελεύσεις.

Έχει τα χαρακτηριστικά ανάληψης της ευθύνης για τη μέγιστη δυνατή προστασία των εργαζομένων, μέσα στις συγκεκριμένες συνθήκες του Μνημονίου και της γενικευμένης επίθεσης που δέχεται η εργατική τάξη, διεξάγοντας αμυντικό αγώνα σε συνθήκες ύφεσης και εκτεταμένης ανεργίας.   

Είναι μια σύμβαση, ελάχιστων δυνατών απωλειών και είναι χαρακτηριστικό ότι σε άλλους κλάδους  και εργασιακούς χώρους, με  κατά τεκμήριο μεγαλύτερη οργανωτική και αγωνιστική ικανότητα (ΟΤΕ, Τράπεζες), έχουν υπογραφεί δυσμενέστερες ΣΣΕ και με μειώσεις μισθών που αγγίζουν ή υπερβαίνουν το 15%

Η κλαδική ΣΣΕ: α) έχει συγκεκριμένα πολιτικά χαρακτηριστικά και δίνει ισχυρά πολιτικά μηνύματα, β) εντάσσεται σε μια ευρύτερη κλαδική συμφωνία, που προσπαθεί να υπερβεί το Μνημόνιο και τις αντεργατικές του δεσμεύσεις, γ) βάζει και τους ίδιους τους εργοδότες (ειδικά στο Εμπόριο όπου η  μείωση των μισθών μειώνει τη ζήτηση) να αποκρούσουν τα φαινόμενα «μισθολογικού κανιβαλισμού», δ) διεκδικεί την επαναφορά του εργατικού δικαίου και του δικαίου των συλλογικών συμβάσεων στην προ – Μνημονίου εποχή, ε) διασφαλίζει όλα τα επιδόματα, τις ωριμάνσεις, κάθε είδους παροχή και θεσμική ρύθμιση, παρά την τροικανή επιταγή για κατάργησή τους.

Εν τέλει, λειτουργεί και πρέπει να λειτουργήσει ως εργαλείο ταξικής διεκδίκησης και εφαρμογής ελάχιστων όρων αμοιβής και εργασίας σε κάθε επιχείρηση και σε κάθε εργασιακό χώρο.

…… Για το ΠΑΜΕ και την τακτική του

Είναι αλήθεια ότι η υπογραφή  κλαδικής  ΣΣΕ στο Εμπόριο ανοίγει μια μεγάλη συζήτηση μέσα στα συνδικάτα  για το περιεχόμενο των ΣΣΕ.

Στη συζήτηση αυτή, πεποίθησή μας είναι ότι κάθε φορά οι αντικειμενικές συνθήκες και ο συσχετισμός δυνάμεων είναι καθοριστικοί παράγοντες για τη διαμόρφωση της τακτικής μας, επαναπροσδιορίζοντας τις προτεραιότητες και τις ιεραρχήσεις μας.   

 Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, καθήκον του συνδικάτου είναι μέσα από μια αγωνιστική κινητικότητα, να διασφαλίζει με τον καλύτερο δυνατό κάθε φορά τρόπο, τα συλλογικά συμφέροντα των μισθωτών. Καθήκον μας είναι και θα είναι, να  μην αφήσουμε τον εργαζόμενο μόνο του απέναντι στη βία του εργοδότη. Καθήκον μας είναι να αγωνιστούμε για τη συλλογική  προστασία και ενάντια στις ατομικές συμβάσεις.

Απέναντι σε αυτή την προσέγγιση, το ΠΑΜΕ και οι δυνάμεις του, επιλέγουν τα εύκολα, που είναι η επιλογή τους για μη εμπλοκή  στις  συλλογικές διαπραγματεύσεις και βολεύονται στα ήρεμα νερά της μη ανάληψης των ευθυνών τους.

Μια τέτοια τακτική όμως είναι άκρως επικίνδυνη, καταστροφική γιατί απαξιώνει το ρόλο των συνδικάτων και αφήνει τους εργαζόμενους μόνους και έρμαια μπροστά στον εργοδότη.

Αποτέλεσμα αυτής της καταστροφικής πολιτικής είναι ότι μια σειρά Ομοσπονδίες (Κλωστοϋφαντουργία, Οικοδόμοι, Φάρμακο, Λογιστές κλπ) να μην έχουν υπογράψει ΣΣΕ από το 2009, και οι εργαζόμενοι σε αυτούς τους κλάδους να έχουν ατομικές συμβάσεις εργασίας και μισθούς μειωμένους από 20 έως και 50%.   

Μια τέτοια τακτική δεν μπορεί να διεκδικεί «ταξικές δάφνες» και να αυτοπροβάλλεται ως μια αποτελεσματική επιλογή υπεράσπισης των εργαζομένων.